علم و عقلانیت و فاقد قدر مشترک بودن

                                                                                                                       نویسنده:ریچارد برنشتین

                                                                                                                         مترجم : اباذری، یوسف

ویلیام جیمز با نکته‏دانی«مراحل کلاسیک سرنوشت نظریه»را چنین توصیف می‏کند:«همان طور که‏ می‏دانید،اول،به نظریهء جدید به اتهام مهمل بودن حمله می‏کنند،بعد اذعان می‏کنند که صادق اما بدیهی و بی‏اهمیت است و دست آخر آن را چندان مهم می‏انگارند که دشمنانش ادعا می‏کنند خود آن را کشف کرده‏اند.»چیزی شبیه به این امر در مورد نظریه‏ای رخ داده است که تاماس کوون در طول‏ بیست سال،یعنی از زمان چاپ کتاب ساختار انقلابهای علمی به بعد،آن را بسط داده است.ناقدان‏ این کتاب بلافاصله و با تندی به این کتاب واکنش نشان دادند:آرای اساسی کوون مهمل و متضاد و غلطاند.حتی ادعا کردند که آرای او غیر اخلاقی و غیر عقلانی هستند.آرای او مورد مسخره و مضحکه قرار گرفت.بعد از سپری شدن اولین گردباد مناقشات حاد،صداهایی آرام به دفاع از او شنیده شد و مستدل گشت که بسیاری از تزهای او،هر چند با وجود دشواریها و ابهامها،ثابت‏ شده‏اند؛گرچه برخیها گفتند که بخشی از گفته‏های کوون که صادق است«بدیهی و بی‏اهمیت»است. دست آخر،کسانی بودند که در حالی که ادعا می‏کردند آرای کوون ابطال شده و دورانش به سر آمده‏ است،به ادغام تزهایی مشابه در تتبعات خاص خود که در باب تاریخ و فلسفهء علم بود،دست‏ یازیدند.